Als Vereniging Natuur en Milieu De Vechtstreek ondersteunen wij het initiatief van Stichting Natuur en Milieu en de 12 Provinciale Milieufederaties om één avond en nacht per jaar het licht uit te doen. Hiermee vragen wij aandacht voor de donkere plekken in Ommen en gaan we de strijd aan met lichthinder. Wij willen wijzen op de schoonheid van donkere nachten. Maar we vragen ook aandacht voor de effecten van te veel licht op mens en natuur.
Natuur en Milieu De Vechtstreek, Gemeente Ommen en Natuurinformatiecentrum Ommen organiseren op zaterdag 27 oktober a.s. de eerste Nacht van de Nacht in Ommen
Tijdens de Nacht van de Nacht in Ommen proberen wij je de schoonheid van de duisternis te laten ervaren. Houdt het programma in de gaten!
Hieronder willen wij kort ingaan op de effecten van licht op mens en dier.
Effecten van te veel licht:
Licht of donker?
Nederland is een van de meest verlichte landen van Europa. De belangrijkste toepassingen van verlichting zijn assimilatiebelichting in kassen, sportvelden en openbare verlichting. De oranje gloed boven een verlicht industrieterrein of boven kassen kan tot in de verre omgeving verstorend werken op de beleving van het landschap. "Net alsof er altijd een opgaande zon is."
Duisternis is een oerkwaliteit, net als stilte. De aanblik van de sterrenhemel is voor veel mensen een waarde op zich. Bij een volkomen natuurlijk donkere lucht is het mogelijk om in Nederland 2.500 sterren te zien. Door de verhoogde hemelhelderheid zijn er in steden nog slechts enkele tientallen sterren zichtbaar.
Hieronder vind je een kaartje van Nederland waarop de lichtvervuiling in kaart is gebracht via Amerikaanse satellieten.
Hoe roder de kleur, hoe meer licht er gemiddeld per hectare omhoog wordt gestraald. Zonder lichtvervuiling is het in Nederland mogelijk om 2.500 sterren te zien. Het maximaal aantal sterren per kleurgebied:
- groen: 2.000 sterren;
- geel: 1.000 sterren;
- oranje: 500 sterren;
- rood: 100 sterren;
- wit: 10 sterren.
Op de satellietfoto is het kassencomplex van het Westland (witte kleur) duidelijk te zien.
Te veel licht lijdt ook tot energieverspilling. Gemiddeld komt 50% van het jaarlijks elektriciteitsverbruik van een gemeente voor rekening van de openbare verlichting. In een groot deel van de openbare verlichtingstoestellen zitten nog niet-energiezuinige lampen.
Energieverspilling is ook indirect schadelijk voor de natuur. Het leidt tot verhoogde CO2-uitstoot met de opwarming van de aarde tot gevolg.
Door efficiënter te verlichten kan nog veel (tot 80%) op energie bespaard worden. Ook in eigen huis. Denk hierbij aan de stand by-standen op elektrische apparaten, onnodige verlichting in ruimtes waar niemand aanwezig en onnodige sfeerverlichting in tuinen. Zij allen vreten energie. Als je deze verspilling bewust bent en inzet op besparing, verdien je al gauw € 100 tot € 250 op jaarbasis per huisgezin. Dat is de moeite waard!
Mens
Door het natuurlijke onderscheid tussen licht en donker wordt het menselijk bioritme gestuurd. Wij hebben dan ook de duisternis nodig om ons te verzekeren van een goede nachtrust. In sterk verlichte gebieden worden door bewoners klachten geuit over slapeloosheid, angstdromen en depressiviteit.
Dier
Licht en donker sturen ook de biologische klok van dieren. Vogels gaan bijvoorbeeld eerder zingen, eerder of later paren, nesten bouwen of trekken. Ook de wezel en de paling schuwen het licht. Fel verlichte plaatsen vormen dan ook barrières voor deze soorten. Door de toenemende verstedelijking en de daarmee gepaard gaande toename van verlichting, worden de leefgebieden van veel schemer- en nachtdieren verkleind en daarmee ook hun overlevingskansen.
Aan de hand van de sterren bepalen veel vogelsoorten hun trekrichting.Toenemende lichtintensiteit op aarde door verstedelijking, kassenbouw etc. hebben een negatief effect op het oriëntatievermogen van de trekvogels. Ook van vleermuizen is bekend dat ze gehinderd worden door verlichting langs hun vliegroutes.
Sommige dieren worden juist aangetrokken door verlichting. Een voorbeeld hiervan is de Kerkuil, die graag jaagt onder straatlantaarns. Echter door het verblindingseffect van autolampen vallen er veel verkeersslachtoffers onder deze soort.
Plant
Licht stuurt de fotosynthese van planten. In kassen wordt van dit principe gebruik gemaakt. Door het kunstlicht langer te laten schijnen en de lichtintensiteit te verhogen worden sommige soorten planten extra gestimuleerd om te groeien (o.a. sla en chrysanten). Maar ook alle planten hebben om vitaal te blijven een donkere periode nodig.
Meer informatie:
www.laathetdonkerdonker.nl
www.natuurmilieu.nl
www.platformlichthinder.nl
Kijk ook eens op de sites van de sterrenwachten in Overijssel:
Hellendoorn: www.sterrenwachthellendoorn.nl
Bussloo: www.volkssterrenwachtbussloo.nl
Lattrop: www.e-cosmos.nl