Het bestuur heeft namens de vereniging een reactie gegeven op het voorstel van de provincie Overijssel voor het aanwijzen van zeer kwetsbare gebieden conform de wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij.
In de reactie is gevraagd om een meer evenwichtige afweging tussen de belangen van landbouw en natuur. Met andere woorden: de plannen geven veel ruimte aan landbouw in gebieden die volgens ons zeer gevoelig zijn voor uitstoot van ammoniak. In de reactie wordt gepleit om naast maatwerk voor landbouw ook maatwerk voor natuur te ontwikkelen.
Inmiddels heeft definitieve besluitvorming over dit onderwerp plaatsgevonden. Het bestuur van de vereniging ziet geen reële mogelijkheden meer om hiertegen in beroep te gaan.
Hieronder de volledige tekst van onze reactie.
College van Gedeputeerde Staten van de provincie Overijssel
Postbus 10078
8000 GB Zwolle
Ommen, 21 juli 2007.
Onderwerp: aanwijzen van zeer kwetsbare gebieden Wet ammoniak en veehouderij.
Geacht college,
Hierbij reageren wij op uw voorstel voor het aanwijzen van zeer kwetsbare gebieden conform de wijziging van de Wet ammoniak en veehouderij.
Wij hebben kennis genomen van gegevens van het Natuur Planbureau, waaruit blijkt dat bij het behoud van de biodiversiteit in Nederland de ammoniakbelasting van natuur een van de belangrijkste problemen vormt, dat spoedig moet worden opgelost. Dat blijkt ook nog weer eens heel duidelijk uit de recente studie die een van de beleidsadviseurs van Arcadis heeft verricht over de positie van de Nederlandse landbouw.
Overijssel heeft binnen de provinciegrenzen een groot aantal habitats die bij uitstek negatief worden beïnvloed door deze ammoniakbelasting.
Wij zien echter dat u deze problematiek niet echt aanpakt, maar het landbouwbedrijfsleven individueel de ruimte laat om de ammoniakuitstoot, die zo aantoonbaar negatief uitpakt op een belangrijk deel van de natuurgebieden in onze provincie, gewoon voort te zetten. Dat strookt op geen enkele manier met uw verantwoordelijkheid voor onze Overijsselse natuurgebieden.
Wij maken op grond daarvan bezwaar tegen uw aanpak.
Op welke punten richt onze kritiek zich in het bijzonder?
Wijze van uitvoering Wav in Overijssel
In uw voorgestelde uitwerking van de wetswijziging zien wij dat u het landbouwbedrijfsleven veel ruimte biedt ten koste van de natuur. Wij verwachten van ons provinciale bestuur, dat ook de zorgtaak heeft over de Overijsselse natuur, een meer evenwichtige benadering ten aanzien van de verschillende belangen. Blijkbaar vindt u het moeilijk te accepteren dat voor het beschermen van kwetsbare natuur offers nodig zijn van andere sectoren. Wij betreuren dit ten zeerste, omdat het mogelijk is om bij onevenredig nadeel voor de landbouw compensatie te verlenen. Bedrijven kunnen immers geholpen worden naar een betere locatie, waar wel groeikansen zijn, maar zonder de nadelige gevolgen voor natuur.
Dat lijkt ons van twee kanten meer duurzaam voor onze samenleving.
Ecologische samenhang
Wij zijn het niet eens met de definities die u hanteert om te bepalen wat één gebied is. Op veel plaatsen worden juist soms grote bedragen geïnvesteerd om kleinere gebieden te vergroten en aan elkaar te verbinden, om de benodigde ecologische samenhang te versterken. Nu wordt het ammoniakbeleid uitgewerkt op kaarten waarop schijnbaar heel veel kleine gebieden aanwezig zijn, terwijl dit in de praktijk om grote gebieden gaat, die door de gehanteerde criteria in stukken zijn geknipt.
· De (ecologische) samenhang wordt ontkend als de onderbreking 20 meter is bij een weg of een beek. Bij veel juist grotere wegen is of wordt fors geïnvesteerd in de ontsnippering om de ecologische samenhang te behouden, te herstellen en of te versterken. Zie bij voorbeeld de omleiding van de N34 ten oosten van Ommen en de aanpassingen van de daar resterende weg.
· Bij beken en kleine rivieren zoals in ons werkgebied bij voorbeeld de Regge en de Vecht wordt hard gewerkt om deze deel uit te laten maken van de omliggende natuurgebieden. Daarbij worden bijvoorbeeld zomerkades verwijderd. Er ontstaat dan in de praktijk een groot natuurgebied en niet twee kleine, onderbroken door infrastructuur zoals nu op de kaarten wordt aangegeven.
· Ook is er sprake van samenhang als een groot natuurgebied op verschillende bodems is gelegen: het is immers één gebied! Nu wordt het deel waarvan de bodem niet verzuringsgevoelig is niet op de kaart gezet en dan kan het overige deel kleiner dan 5, 10 of 50 ha zijn en daarom als niet zeer kwetsbaar worden beschouwd terwijl dat aantoonbaar met tal van rode lijstsoorten wel zeer kwetsbaar is. Dat geldt bij voorbeeld voor meerdere rivierduingraslanden langs de Vecht. Dat geldt ook voor diverse enclaves in de bestaande natuurgebieden zoals blijkt uit de ook door u vastgestelde natuurgebiedsplannen voor het Vecht- en Reggegebied.
· Uw merkwaardige aanpak bij de Wav leidt rond Ommen tot onbegrijpelijke versnippering van gebieden, die in feite nu reeds grotendeels één geheel vormen zoals bij het Arrier en Junner Koeland, maar op uw kaarten geheel ten onrechte ontbreken.
· Er wordt geen rekening gehouden met de te ontwikkelen natuurwaarden. In bestaande natuur worden effectgerichte maatregelen uitgevoerd om de natuurwaarden te herstellen vaak als tegenwicht tegen de slechte milieucondities zoals de ammoniakbelasting. Op deze locaties zijn soms weinig actuele, maar wel potentiële waarden aanwezig. Daarmee wordt onterecht geen rekening gehouden. Op deze wijze komt het noodzakelijke herstel nota bene in de Ecologische Hoofdstructuur nooit tot stand. Wij vinden dat onbegrijpelijk en onaanvaardbaar.
Maatwerk voor landbouw
U wilt maatwerk voor de landbouw toepassen in die gevallen waarbij bedrijven toekomstwaarde hebben. Bij het maatwerk voor agrarische bedrijven wordt bij de intensieve veehouderijtak uitgegaan de grens gelegd bij 50 nge. Dit vinden wij niet kloppen met de realiteit van wat verstaan mag worden onder intensieve bedrijven met toekomst. De landbouw zelf (LTO Noord ) hanteert in de eigen visie op intensieve toekomstbedrijven een grens van 70 nge. Wij vinden het niet terecht wanneer (delen van) zeer kwetsbare gebieden zouden worden geschrapt ten behoeve van economisch niet levensvatbare bedrijven.
Wij kunnen ons voorstellen dat u overweegt om maatwerk in uitzonderlijke situaties toe te passen. Maar dat zou twee zaken moeten inhouden nl. een zorgvuldige afweging van het betrokken bedrijf en de toekomstwaarde van juist die huidige vestigingplaats en de actuele én potentiële natuurwaarden in de omgeving die in het geding zijn. Nu lijkt maatwerk bijna een standaardregel ten koste van natuur om problemen bij de landbouw te vermijden.
Wij kunnen ons dus maatwerk voor de landbouw in zekere mate voorstellen, maar dat zou moeten betekenen dat anderzijds ook maatwerk voor natuurterreinen mogelijk moet zijn.
Maatwerk voor natuur
Verzuringsgevoelige natuur wordt in uw aanpak alleen beschermd indien dit aan bepaalde voorwaarden voldoet, zoals de bodem, de ontstaansgeschiedenis van de natuur (nieuwe natuur telt niet mee), de grootte van het gebied en het voorkomen van soorten. Ook hier zou maatwerk aan de orde moeten zijn. Nu is onvoldoende naar de ecologische samenhang gekeken en heeft geen integrale afweging plaatsgevonden. Zo worden nu bossen en natuurterreinen die zijn of worden opgenomen in de robuuste verbindingen, niet beschermd. Met een integrale benadering zouden dergelijke gebieden maximale bescherming dienen te behouden en zouden extensiveringsgebieden gehandhaafd moeten worden. Wij geven u een sprekend voorbeeld.
Het Varsenerveld, dat dankzij onze niet aflatende inspanningen zich zo fraai ontwikkelt, herbergt gelukkig weer tientallen (!) rode lijstsoorten, die zeer gevoelig zijn voor ammoniakdepositie.Maar dat bijna mooiste natuurgebied van Nederland krijgt van u nog steeds niet de noodzakelijke status van zeer waardevol. Sterker nog er wordt zelfs een stukje geschrapt omdat het aan niet alle criteria zou voldoen.
Ook hier missen wij bij u een evenwichtige benadering om problemen echt aan te pakken en op te lossen.
Samenvattend verzoeken wij u de kaarten op basis van onze reactie nog eens te analyseren en op de genoemde punten aan te passen. Indien u tot de conclusie zou komen dat er om procedurele redenen in het toegepaste systeem geen mogelijkheden zitten tot de door ons noodzakelijk geachte aanpassingen te komen, stellen wij u voor deze aanpassingen via maatwerk voor natuur door te voeren.
U hebt de bevoegdheid daartoe en op die wijze ook de mogelijkheid om onze Overijsselse natuur waar we gezamenlijk zo trots op zijn, duurzaam te beschermen!
Wij rekenen op uw medewerking.
Hoogachtend
Voor het bestuur