Een nieuw thuis voor de ooievaars aan de Vecht
- Details
Een bijzondere operatie in samenwerking met natuurvrienden en buurtbewoners
Op “de Bollemaat” aan de Vecht, waar al meer dan 65 jaar een ooievaarsnest stond, was het hoog tijd voor vernieuwing. Het nest, ooit al eens verplaatst en in 2002 vervangen, was aan vervanging toe. Met een nieuwe "nestbasis" kon het project eindelijk van start gaan. Dankzij de gezamenlijke inzet van Natuur en Milieu De vechtstreek en de buurtvereniging de Zeeheldenbuurt en Noest Bos- en Landschapsbouw Boomverzorging, werd dit mogelijk gemaakt.
Plantactie autochtone struiken in Ommermars
- Details
Er was afgelopen zaterdag 22 februari veel animo voor de plantactie van autochtone struiken in de Ommermars. De dag werd georganiseerd door Streektuinen, Stichting Burgerinitiatief Ommermars en de Vereniging Natuur en Milieu De Vechtstreek.
Veel enthousiaste vrijwilligers, waaronder kinderen, staken de handen uit de mouwen.
foto Maria Kolossa
Het plantmateriaal bestond uit streekeigen struiken zoals de wilde sleedoorn, wegedoorn, de zeldzame tweestijlige meidoorn en verschillende soorten wilde rozen waaronder de heggenroos. Zij bieden voedsel (nectar en stuifmeel) voor bijen, vlinders en andere insecten en zorgen voor nestgelegenheid voor verschillende vogelsoorten. Deze oorspronkelijk in het Vechtdal voorkomende autochtone soorten komen nog op slechts 3 locaties alleen maar in Ommen voor. Het is van groot belang om deze unieke genenbronnen van het Vechtdal te beschermen en te versterken.
Op het einde van de morgen was maar liefs 750 meter haag aangeplant in de Ommermars. Een resultaat om trots op te zijn!
Excursie winterkenmerken door Dirk Slagter
- Details
Zaterdagmiddag 8 februari 2025 staat gepassioneerd biologieleraar Dirk Slagter ons al op te wachten op de kruising Junnerweg-Beerzerweg. Hem wacht de moeilijke opgave een “klas” van maar liefst 19 personen te onderwijzen en begeleiden door de jungle van Ommen. Meester Dirk had in aanvang om een groep van 15 personen gevraagd, maar dat het zo snel storm liep op de website met aanmeldingen, hadden wij ook niet verwacht....... Toen de webmaster van N&M de Vechtstreek keek of er al een paar mensen mee wilden, was de excursie al OVER-boekt. Maar in goed overleg met meester Dirk mocht iedereen die zich had aangemeld toch meedoen. De “te laat” melders moesten we helaas teleurstellen. We hadden een perfect stukje bos voor Dirk uitgezocht want er waren heel veel soorten bomen en struiken waar Dirk ons van alles over kon vertellen. Hierbij een aantal kenmerken van de diverse soorten.
Bramen zijn dol op stikstof: het zijn naarlingen aldus Dirk. Dijkviltbraam is een bramensoort met lange stengels die stevige rechte stekels dragen. Stengel: rode kleur boven ( bescherming tegen de zon ) en groene kleur onder.
Eik: aan het eind heel veel knoppen bij elkaar, lijkt op een handje. Hollandse eik spits, puntig. Amerikaanse eik: langwerpige knoppen.
Wilg: bloost ( zo noemt Dirk de rode kleur ) Groen met oranje rood. Rode kleur zit aan de jonge takken en niet aan de oude. Soort schietwilg en koraalwilg. De koraalwilg kleurt heel mooi als de zon erop schijnt.
Berk: Ruwe berk of Betula pendula = het takje voelt ruw aan. Zachte berk: de stam van een oudere boom voelt minder ruw aan.
Framboos: aangenaam om aan te raken = niet erg stekelig.
Douglas spar: de stam barst op een speciale manier, kleine kegels, Geur: citroenachtig.
Amerikaanse krent: herken je aan de striae: lengtestrepen. Knoppen altijd rood-groen. Geur = amandelachtig.
Lijsterbes: paarse knop met een “ringstreep” eronder.
Beukenhaag: behoud zijn verdorde bladeren in de winter. Haagbeuk verliest zijn blad in de winter. De stam van de beuk is niet helemaal glad, zoals vaak wordt gezegd, maar er zitten veel kleine groefjes in de stam = dus gerimpeld. Beukenblad verteert slecht. Een beukenbos heeft heel weinig ondergroei.
Monitoring faunapassages Provincie Overijssel
- Details
Van de provincie Overijssel kregen we een monitoringrapport over het gebruik van faunapassages in onze provincie. Faunapassages zijn voor veel dieren belangrijk als verbinding tussen de verschillende leefgebieden, leefgebieden die tegenwoordig vaak onderbroken worden door ‘gevaarlijke obstakels’ als verkeerswegen en kanalen. Ook voor de provincie zijn deze faunapassages belangrijk om bij te dragen aan het behalen van de natuurdoelen in de specifieke N2000-gebieden, én om bij te dragen aan de verkeersveiligheid.
Een deel van de faunavoorzieningen is aangelegd door middel van buizen (meestal rond 40 cm) onder (provinciale)wegen, als het goed is worden (grotere) zoogdieren door begeleidende rasters naar de buizen geleid. Bij Varsen is ook een ecoduct gemaakt. Daar gaat dit verslag over.
Ecoduct de Vlierbelten over de N340
Het nieuwe ecoduct bij Varsen (de Vlierbelten) is gemonitord door het Ecologen collectief ECO, in opdracht van de Provincie Overijssel. Uit het boven genoemde rapport heb ik een kort verslagje gemaakt van wat er zoal gebruik maakt van dit ecoduct.
Het monitoren is gebeurd om vast te stellen of, en welke diersoorten gebruik maken van het ecoduct. Het onderzoek heeft plaats gevonden van eind september 2023 tot begin januari 2024. Deze periode is voor de veel soorten de meest actieve periode omdat er dan relatief veel migratie plaats vindt.
De vragen die vooraf werden gesteld waren:
• Wordt dit nieuwe ecoduct al door de doelsoorten (das en ree) gebruikt?
• Welke diersoorten maken verder gebruik van het ecoduct?
• Zijn er nog aanpassingen aan het ecoduct nodig?
Het onderzoek naar het gebruik is uitgevoerd met behulp van oa cameravallen, die camera’s reageren op beweging. Zowel overdag en ’s nachts werken deze camera’s, een sensor reageert op beweging en maakt een foto van wat er langs komt.
Ook is live gekeken op het ecoduct vooral om vleermuizen te inventariseren en om de vliegrichtingen van vleermuizen vast te kunnen stellen. Twee personen hebben met een warmtebeeldcamera filmmateriaal etc. verzameld vanaf beide zijden van het ecoduct. En met een batdetector, die automatisch geluidopnames maakt van de langs vliegende Vleermuizen, zijn opnames gemaakt.
De doelsoorten voor deze faunaverbinding zijn das en ree. Maar uiteraard is ook gekeken of andere soorten gebruik maken van dit ecoduct.
Bij het monitoren op dit ecoduct is ook gebruik gemaakt een half-open cameraval systeem (‘de struikrover’ genoemd) waar marterachtigen, muizen en spitsmuizen met lokstoffen naar binnen worden gelokt. Met een speciale cameraval kunnen dan van dichtbij opnames worden gemaakt.
Ook is er midden op het ecoduct een soort batdetector, een vleermuisrecorder, geplaatst op een paal. Zo kreeg men een goed beeld van zoveel mogelijk soorten die gebruik maken van het ecoduct.
Resultaten Ecoduct Vlierbelten
Bijzonder is toch dat het ecoduct door een groot aantal dieren wordt gebruikt. In de monitoringsperiode (totaal 101 dagen) werden er 545 waarnemingen gedaan van middelgrote en grote zoogdieren die over het ecoduct gingen. Dat zijn 5,4 dieren per etmaal. En als de waarnemingen van (huis)katten worden meegerekend zijn het zelfs 7,4 dieren die per etmaal er gebruik van maken.
De waargenomen soorten op het ecoduct zijn:
Das,
Ree,
Haas,
Vos,
Steen- en boommarter,
Bunzing,
Konijn
Huiskat.
Dit betekent totaal: 262 in 100 dagen.
Kleine zoogdieren
In de half-open cameraval (de zgn struikrover) werd ook een groot aantal opnames van verschillende muizen gemaakt. Kleine marterachtigen als wezel en hermelijn werden niet waargenomen.
Deze waargenomen muizen gebruiken het ecoduct waarschijnlijk als leefgebied. Via het ecoduct worden leefgebieden van muizen met elkaar verbonden waardoor er genetische uitwisseling plaats kan vinden.
Gewone bosmuis
Huisspitsmuis
Rosse woelmuis
Dwergmuis
Bosspitsmuis
Bruine rat
Vleermuis waarnemingen
Ook vleermuizen maken gebruik van zgn linten in het landschap, een ecoduct kan daarom ook voor vleermuizen een erg belangrijke verbinding zijn. De waarnemingen van vleermuizen zijn midden op het ecoduct gedaan.
De volgende vleermuizen zijn waargenomen:
Franjestaart,
Gewone grootoorvleermuis,
Gewone dwergvleermuis,
Ruige dwergvleermuis,
Tweekleurige vleermuis,
Laatvlieger,
Rosse vleermuis.
Totaal zijn er 1345 vleermuizen waargenomen op het ecoduct!
Meer autochtone struiken terug in de streek!
- Details
Op 22 februari en 1 maart gaan wij weer struiken en boompjes planten. En niet zomaar struiken maar autochtone, streekeigen beplanting!
Wat is het verschil?
De afgelopen decennia verdwenen veel bomen en struiken uit onze leefomgeving, ook in het Vecht- en Reggegebied. Het groen, de heggen en oude bomen moesten vaak wijken voor grote aaneengesloten grasvelden, maar ook woningbouw, industrie, en wegen. Soms werden hiervoor wel weer enkele bomen en struiken terug geplant, maar die waren genetisch veelal afkomstig uit andere delen van Europa. Daarmee bracht men (goedkoper) plantmateriaal in natuur en landschap dat niet voor de Nederlandse omstandigheden is toegerust.
Het verschil tussen inheems en streekeigen/autochtoon is dat inheemse bomen en struiken zich na de laatste ijstijd spontaan in een gebied hebben gevestigd. Autochtone struiken en bomen zijn nakomelingen van bomen die zich al generaties lang genetisch in bv deze streek, het Vechtdal, hebben aangepast aan de omstandigheden van dit gebied en zichzelf hier weten te handhaven.
Eén van onze doelen is om weer zoveel mogelijk streekeigen, autochtone struiken en planten terug te planten in het Vecht- en Reggegebied. Dit is belangrijk om de natuurhistorische ontwikkeling, en de biodiversiteit in het Vechtdal te bevorderen en te vergroten. Daarom proberen we specifieke oorspronkelijk streekeigen planten in ons gebied te laten groeien. De eigenschappen van deze soorten trekken vlinders en andere insecten aan. Uiteindelijk is dat erg gunstig voor de hele biodiversiteit!
Daarom gaan we op 22 februari en 1 maart planten:
- zaterdag 22 februari 2025 heggen planten in de Ommermars. Start 0m 9.30 uur bij de speelnatuur Ommermars.
- zaterdag 1 maart 2025 gaan we verder met het planten van een biodiversiteitsbos aan de Grensweg in Ommen. Start om 9.30 uur.
Wie helpt ons mee? Vele handen maken licht werk, dus kom met z’n allen ons helpen planten!
I.v.m. met de catering graag vooraf aanmelden via deze link.
Een echte 'Vechtdalstruik' in de tuin? Kom 8 februari naar de Ommermars!
- Details
Een echte 'Vechtdalstruik' in de tuin? Kom 8 februari naar de Ommermars!
Op zaterdag 8 februari is er in de Ommermars een uitdeelactie van bijzondere struiken die van nature thuishoren in het Vechtdal. Deze struiken hebben extra hoge waarde voor de lokale biodiversiteit, waaronder zeldzame vlinders.
De actie in het Vechtdal is een samenwerking van vergroeningsinitiatief Streektuinen, Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek en Stichting Ommermars. Streektuinen houdt deze weken maar liefst 12 van dergelijke uitdeelacties verspreid door Nederland, onder andere ook in Hardenberg, Zwolle, het Reestdal, en bijvoorbeeld ook helemaal in Zeeland en Zuid-Limburg. Daarbij worden steeds bijzondere soorten uitgedeeld die van nature voorkomen in de desbetreffende gebieden, om zo de lokale biodiversiteit optimaal te versterken.
Bij de uitdeelactie in de Ommermars staat de wilde sleedoorn centraal. De meeste sleedoorn in Nederland (bijvoorbeeld langs snelwegen) is aanplant uit Zuid-Europa. Maar in het Vechtdal komt nog grootschalig wilde sleedoorn voor. Dat is genetisch een andere struik met ook andere relaties met bestuivende insecten. Zo staat de overvloedige witte bloesem in het voorjaar garant voor bezoek van allerlei soorten zandbijtjes. De pruimachtige vruchten worden in de herfst graag gegeten door vogels.
Wie in het Vechtdal een sleedoorn in de tuin plant, helpt bovendien mee om het leefgebied van de sleedoornpage te versterken. Dat is een zeldzame dagvlinder die nog maar op een paar plekken in Nederland voorkomt, waaronder Ommen. De oranjebruine page zet 's zomers enkele eitjes af op jonge twijgen van de struik, waar dan in het voorjaar een kleine rups uit komt, die zich voedt met het jonge blad. Ook kleine tuinen met sleedoorn blijken door de zeldzame vlinder te worden bezocht, en kunnen zo bijdragen aan instandhouding. (Beluister hier de uitzending van Vroege Vogels over dit onderwerp.)
Wegedoorn, bittere wilg en tweestijlige meidoorn
Groene tuiniers kunnen in de Ommermars ook nog andere echte Vechtdalspecialiteiten meekrijgen. Zoals de wegedoorn, een kleine boom die onder andere waardplant is van de citroenvlinder. Deze komt nog zeldzaam voor in oude houtwallen en bosranden vlak langs de Vecht, zoals het Arriër Koeland.
Wie een vochtig hoekje of een slootkant heeft, kan daar de bittere wilg planten. Ook dit is een echte specialiteit van onze streek, waar deze struikachtige wilg met kleine blaadjes van oorsprong groeit langs de oevers van de Vecht.
Een ander voorbeeld is de tweestijlige meidoorn. Dit is een zeldzame meidoornsoort met een afwijkende bladvorm die iets vroeger bloeit (begin mei) dan de veel algemenere eenstijlige meidoorn. Toch hoort juist vooral de tweestijlige meidoorn oorspronkelijk in Oost-Nederland thuis. De soort valt met goed speurwerk nu bijvoorbeeld nog te vinden in het Ommense natuurgebied het Junner Koeland, en ook langs het Maarten van Rossum-pad bij Arriën.
Zeer zeldzame Vechtdalrozen
In het Junner Koeland komt heel lokaal ook nog de egelantier voor, een wilde rozensoort met roze bloemen en bladeren die naar groene appeltjes ruiken. Nog zeldzamer is de viltroos, met in juni grote witte bloemen en een licht behaard blad. Deze rozensoort is in het Vechtdal alleen nog bekend van een paar exemplaren in de Prathoek, op het terrein van de beroemde camping De Roos. Toch kunnen tuineigenaren in het Vechtdal ook deze zeldzame wilde rozen gratis meekrijgen voor hun tuin.
Het gaat bij de uitdeelactie bij alle soorten om zogeheten 'autochtoon plantgoed'. Dat wil zeggen dat deze struiken zorgvuldig zijn opgekweekt uit de laatste wilde populaties in Nederland, dankzij een speciaal programma van Staatsbosbeheer.
De uitdeelactie is op zaterdag 8 februari, tussen 9:00 en 12:30 - bij de ingang van de speelnatuur in de Ommermars (aan de parallelweg van de Varsenerdijk). Belangstellenden wordt gevraagd zich vooraf aan te melden via een online formulier.
De actie wordt mede mogelijk gemaakt door de Ommermars en vrijwilligers van Vereniging Natuur en Milieu de Vechtstreek. Het plantgoed wordt beschikbaar gesteld door Streektuinen, een initiatief dat mensen kunnen steunen door hun tuin aan te melden op de website. Daar is ook meer informatie te vinden over de actie voor 'streekeigen struwelen'.
Tuinvogeltelling op 24, 25 en 26 januari
- Details
De jaarlijkse Nationale Tuinvogeltelling wordt voor de 22ste keer georganiseerd door Vogelbescherming Nederland en SOVON Vogelonderzoek. Door de langdurige en jaarlijkse herhaling worden waardevolle gegevens over de vogels verzameld. Deze geven inzicht in de ontwikkelingen van de soorten en aantallen vogels
Doe mee! Je hoeft geen echte vogeldeskundige te zijn. Tel gedurende een half uurtje de vogels in je tuin of op het balkon op vrijdag 24, zaterdag 25 of zondag 26 januari. Meld de resultaten op Tuinvogeltelling.nl. De handige webapp Mijntuinvogeltelling.nl helpt bij het herkennen van de vogelsoorten.
Meer informatie: https://www.vogelbescherming.nl/tuinvogeltelling
Hein Kuijper (foto's: Martien Naarding)
“Hondenkluif”
- Details
Op een druilige tweede Kerstdag wandelde ik langs de Hessenweg West te Ommen. Tussen de eikenbladeren in de berm van de weg zag ik een geelwit gekleurd en geribbeld aangevreten bot liggen. Was het een hondenkluif of een bot van een dood dier? Ik twijfelde en wilde het van dichtbij bekijken. Ik duwde voorzichtig wat bladeren weg om het beter te zien. Het bot was opvallend diep gegroefd en geribbeld in de lengte. Het aangevreten uiteinde ging over in kronkelige lobben. Het had iets spookachtigs. Toen ik even verder keek zag ik nog 10-tal exemplaren staan. Na wat speurwerk kwam ik er achter dat het de witte kluifzwam was.
Witte kluifzwam /foto Hein Kuijper
De witte kluifzwam (Helvella crispa) is algemeen voorkomend in Nederland. Het Latijnse woord crispa betekent krullend, rimpelig en geplooid. Hij is familie van de bekerzwammen en vooral te vinden in en langs eikenbosranden op humusrijke zandige bodems. De zwam kan ook voorkomen onder heggen en langs wegbermen. Uit onderzoek van Rob Crispijn (Ecologisch atlas van padden- stoelen in Drenthe) blijkt dat deze opvallende soort vrij algemeen ook voorkomt langs schelpen- paden in Drenthe.
De witte kluifzwam is een saprofyt: een schimmel die leeft van dood organisch materiaal, plantaardig of dierlijk. Een echte opruimer dus, die vooral te zien is in de periode september - december.
De zwam kan tot 10 cm hoog worden. De steel is hol, heeft diepe groeven en is wit tot okerachtig van kleur. Dit gaat over in onregelmatig gekrulde crème-achtige lobben die samen de ”hoed” vormen waarop de sporen zitten. De onderzijde is ruw behaard en heeft geen plaatjes of gaatjes.
De zwam is giftig omdat hij ingewandsstoornissen veroorzaakt. U bent dus gewaarschuwd als u in boeken over natuurvoeding leest dat hij eetbaar is.
Hein Kuijper
Literatuur:
1. https://www.verspreidingsatlas.nl/0614050
2. https://www.natuurpunt.be
3. https://nl.wikipedia.org/wiki/Witte_kluifzwam
4. https://www.zwammeninzuidhorn.nl/Witte Kluifzwam.html
5. Rob Crispijn, Ecologische atlas van paddenstoelen in Drenthe, zie hoofdstuk 22
Groenbezig.nl over de Ommermars
- Details
Groenbezig.nl wil het groene vrijwilligerswerk in Overijssel nog makkelijker en leuker te maken. Het wil mensen enthousiasmeren om een bijdrage te leveren aan onze prachtige, groene provincie.
Het platform www.groenbezig.nl is een initiatief van Landschap Overijssel en Natuur en Milieu Overijssel, mede gefinancierd door de provincie Overijssel. Inmiddels hebben ook de Groene Loper Overijssel, Staatsbosbeheer, Stichting IJssellandschap en IVN zich bij het platform aangesloten. Net als meer dan tweehonderd lokale en regionale vrijwilligersclubs. Het doel van dit platform is het groene vrijwilligerswerk in Overijssel nog makkelijker en leuker te maken. En meer mensen te enthousiasmeren om een bijdrage te leveren aan onze prachtige, groene provincie.
Aanleiding om om nu aandacht te vragen voor groenbezig is hun artikel over de Ommermars.
Het artikel begint als volgt:
"Een echt opvallend burgerintiatief in Ommen, niet alleen qua resultaat: Het nieuwe natuurgebied Ommermars. Het staat buiten kijf dat hier iets schitterends is gerealiseerd. De looptijd van 10 jaar maakt dit vrijwilligersproject van 25 hectare ook zeer bijzonder. De helft van het gebied was als landbouwgrond in het verleden aangekocht door de provincie en herbestemd als natuurgebied, maar echt van de grond kwam het niet.
Burgers namen toen het heft in handen en hebben er 10 jaar lang als vrijwilligers hard aan getrokken om dit natuurgebied ook werkelijk te realiseren. Groenbezig.nl ging eens kijken en luisteren hoe dat allemaal ging."
Klik hier om het hele artikel op de website van groenbezig te lezen.
Verslag speuren naar sporen 14 december 2024
- Details
Op zaterdag 14 december 2024 vertrokken we, onder leiding van Arend Spijker, met een groep van 10 personen in het bos om te gaan speuren naar sporen.
Het eerste dat we tegenkwamen was een flinke wit met zwarte klodder vogelpoep. Hoe komt het dat het die kleuren heeft? Iets verderop zagen we een reeën wissel en wat later een wissel van een das. Bij de reeën wissel vonden we plekken op takken waar met het gewei langs geschuurd was. Bij de dassen wissel vonden we plekken die omgewoeld waren door de das, op zoek naar wormen en ander voedsel.
kijken naar de woelsporen van de das
In pitrus vonden we knaagsporen van aardmuizen en in de graslanden mooie heuvels van de gele weidemier. Een specht was op zoek geweest naar insecten in het vermolmde hout van een dode boom en iets verderop was een specht opgepeuzeld door een roofvogel.
plukplaats roofvogel
Pagina 2 van 36